Ólafur Pálmason
Bókfræði Passíusálmanna
Prentröð sálmanna
- 1666 Aftan við Píslarsálma sr. Guðmundar ErlendssonarHistoria. | Pijnunnar og | Daudans Drottins vors Je | su Christi. Epter Textans einfalld- | re Hliodan, j siø Psalmum yferfaren, | Af S. Gudmunde Erlends | Syne. | Enn af S. Hallgrijme Pet- | urs Syne, Stuttlega og einfalldlega | vtþydd, med sijnum sierlegustu Lærdoms | greinum, I fimmtiju Psalmvijsum, Gude | Eilijfum til Lofs og Dyrdar. | 1 Cor. 11. | Þier skulud kunngiøra Dauda DR- | OTTins, þangad til hann kiemur. | Þryckt a Hoolum j Hiallta | Dal. Anno 1666. ~ Ark. A-P. [239] s. 8°.
„Historia Pijnunnar og Daudans DROTtins vors Jesu Christi. I Saungvijsur snuenn.“ A2a-C4b; „Epterfylgia þeir Fimmtiju Passiu Psalmar (S. Hallgrijms Peturssonar) Med Textans Vtskijringu og Lærdomum.“ C5a-P2b; „Ein stutt Vmþeinking Daudans“, P2b-4b; „So ad þesse Blød sem epter fylgia sieu ecke aud, Þa eru hier til setter tueir Nyaars Psalmar, Orter af S. Gudmunde Erlends syne.“ P5a-8a.Þessi frumprentun sálmanna er hin fyrsta af þremur í tíð Gísla Þorlákssonar Hólabiskups og í umsjón hans.
Sálmurinn Allt eins og blómstrið eina (Ein stutt umþenking dauðans) er prentaður hér sem viðauki við Passíusálmana því að við lok hans stendur: „Hier endast Passiu Psalmar S. Hallgrijms Peturs Sonar.“ Sálmurinn hefur því væntanlega fylgt Passíusálmunum í því (eigin)handriti, sem prentað var eftir, eins og í JS 337 4to.
Textinn er settur úr brotaletri, en leturbrigði ekki nema í fyrirsögnum sálmanna; hver sálmur hefst með myndarlegum upphafsstaf, og nemur hæð hans ýmist 3 eða 4 textalínum. Leturlínur eru fylltar, en einungis greinarskil milli versa, og var svo jafnan í prentun sálmanna allt fram til 1887; sálmarnir eru merktir rómverskum tölum, en vers ekki tölusett; hendingar eru greindar að með skástriki, og það er einnig notað sem greinarmerki í textanum.
Á titilsíðu kemur fram eftirtektarverð greining á þeim tveimur sálmaflokkum sem hér verða samferða, og er ekki að vita nema þar sé nokkur skýring á því hvorum flokknum er skipað framar í útgáfunni; í sálmum sr. Guðmundar Erlendssonar er píslarsagan yfirfarin ‘eftir textans einfaldri hljóðan’, þ.e. vafningalaust eftir texta ritningarinnar, en í sálmum sr. Hallgríms er píslarsagan ‘stuttlega og einfaldlega útþýdd með sínum sérlegustu lærdómsgreinum’, m.ö.o. lagt út af efni sögunnar. Þetta einkenni Passíusálmanna hefur verið dregið sérstaklega fram í mörgum útgáfum þeirra, fyrst 1690, eins og getið verður um í þessari skrá.
Í frumútgáfu Passíusálmanna vantar tvö vers sem löngum hafa verið í prentunum þeirra, XV 4 og 13; hið síðara er ekki heldur í því eiginhandarriti sálmanna sem varðveist hefur.
Fyrirsagnir og lagboðar eru með sama hætti og í JS 337 4to.
Sr. Vigfús Jónsson (1706-1776) í Hítardal skráði ævisögu sr. Hallgríms og hafði á sínum tíma undir höndum eitt af eiginhandarritum hans að Passíusálmunum, dagsett í mars 1660. Um frumprentun sálmanna segir sr. Vigfús: „Hefir herra Gísla fyrir einhvers tilmæli, eður þar hann lét þrykkja Passíusálma síra Guðmundar Erlendssonar á Felli, þótt tilhlýðilegt að þessir fylgdu þeim og látið einnin þrykkja þá þó það hafi skeð eftir misjafnt réttu exemplari sem honum borist hefir. Mælt hefir verið, þó mjög ótrúlegt sé, að einhverjir af Hólamönnum hafi átt að segja við þeirra fyrstu þrykkingu, það flestur leirburðurinn væri nú þrykktur. … Mælt er að þá síra Hallgrímur sá þá fyrstu editionem, það honum hafi í engan máta þóknast þeirra þrykking.“ Þar sem hér segir að prentað hafi verið ‘eftir misjafnt réttu exemplari’ kann sú staðhæfing að vera til komin vegna þess að í prentaða textanum bar ekki hverju orði saman við eiginhandarrit það sem sr. Vigfús hafði hjá sér (sjá nr. 4 og 19), en því bar að vísu ekki heldur að öllu leyti saman við eiginhandarritið sem nú er varðveitt. - 1671 Í sálmabók Gísla bps ÞorlákssonarEin Ny | Psalma book | Islendsk | […] | þryckt a Hoolum j Hiallta | Dal, ANNO | M. DC. LXXI.„Epterfylgia þeir Fimmtiju | Passiu Psalmar (S. Hallgrijms Pet | urssonar) Med Textans Vtskijrin | gu og Lærdomum.“ Bl. 26b-87a.Hér birtast Passíusálmarnir í þeim hluta bókar sem kallast „Vt af Pijsl og Dauda Herrans Christi, Psalmar og Lofsønguar.“
Texti fylgir frumprentun sálmanna. - 1682 Aftan við Píslarsálma sr. Guðmundar Erlendssonar
Historia | Pijnunnar og | Daudans Drottins vors Je | su Christi. Epter Textans einfalldre | Hliodan, j siø Psalmum yferfarenn, | Af S. Gudmunde Erlends | Syne. | Enn af S. Hallgrijme Pet | urs Syne, Stuttlega og einfalldlega | wtþijdd, med sijnum sierlegustu Lærdoms | greinum. I fimmtiju Psalmvijsum, Gude | eilijfum til Lofs og Dyrdar. | l. Cor. 11. | Þier skulud kunngiøra Dauda DR | Ottins, þangad til hann kiemur. | Þryckt a Hoolum j Hiallta | Dal. Anno 1682. ~ Ark. A-P. [240] s. 8°.„Historia Pijnunnar og Daudans DROTtins vors Jesu Christi. I Saungvijsur snwenn.“ A2a-C4b; „Epterfylgia þeir Fimtiju Passiu Psalmar (S. Hallgrijms Peturssonar) Med Textans Vtskijringu og Lærdomum.“ C5a-P2b; „Ein stutt Vmþeinking Daudans.“ P2b-4b; „Hier epterfylgia tueir Gudrækeleger Nyars Psalmar, Orter af S. Gudmunde Ellends syne.“ P5a-8a; „Errata.“ P8b.Þetta er fyrsta prentun sálmanna eftir lát skáldsins.
Hér fylgja sálmarnir fyrstu prentun, „allir á sama hátt vitiosi et mutili“ [gallaðir og óheilir], segir sr. Vigfús Jónsson. Fyrirkomulag texta, efnisskipan og annað prentsnið sálmanna er og afar líkt útg. 1666, m.a. textinn við lok sálmsins Allt eins og blómstrið eina; upphafsstafir eru að nokkru leyti breyttir. - 1690
Pijslar Psalltare, | Edur | Historia Pii | nunnar og Daudans DROTT | ens vors JESu Christi. | Miuklega j Psalmvijs | ur snwenn, med merkelegre Textans | wtskijringu, Af | Þeim Heidurlega og Gaafurijka | Kiennemanne, | Sal. S. Hallgrijme | Petursyne, fordum Guds Ords | Þienara ad Saurbæ a Hvalfiard | arstrønd. | Nu j fiorda sinn a Prent wt- | geingenn. | – | I SKALHOLLTE, | Anno Domini 1690. ~ 239, [1] s. 12°.Aukatitils. 196. s.: KROSSKVEDIVR | hins Heilaga | Bernhardi | Lærefødurs. | Med hvørium hann Heils | ar og Kvedur, Herrans JESu | Lijkama Siøsinnum a hans hei | laga KROSSE. | A Islendsk Lioodmæle merkelega | Vtsettar. | Af þeim Haalærda Manne, | S Arngrijme Jonssyne | Fordum Officiale Hoola | Stiftis.Aukatitils. 213. s.: Pijslarminning. | Þad er | Vmmþeink- | ing Pijnunnar og Dauda | ns DROTTens vors JESu | Christi, j Siø Psalmum, So- | rgfullum Hiørtum til Huggun | ar, Ordt og Kvedenn, | Af | S. Jone Magnussyne | Fordum Soknarpreste ad | Laufaase. | Psalmarner meiga syng | iast aller med sama Lag, so sem: | Minstu o Madur a minn Deyd | Edur med annad gott | Hymna Lag.„Gamall Huggunar og Bænar Psalmur umm farsælegann Dauda og burtfør wr þessum Heime, fyrer JESu Christi Pijnu og Dauda.“ (Lambið Guðs og lausnarinn), [240.] s.Þetta er fyrri útgáfa af tveimur í forsjá Þórðar Þorlákssonar Skálholtsbiskups.
Hér hafa Passíusálmarnir í fyrsta skipti eigið titilblað; aftan á því er krossfestingarmynd ásamt tveimur versum (Minnstu, ó maður, á minn deyð).
Sr. Vigfús Jónsson telur að þessi útgáfa sálmanna sé „sú fyrsta editio af þeim sem réttust hefir haldin verið“; hann bætir við: „ber henni þó ekki saman við autographum síra Hallgríms“, þ.e. væntanlega það handrit sem sr. Vigfús hafði undir höndum (sjá hér nr. 1 og 19). Grímur Thomsen kemst svo að orði (sjá nr. 37) að hér sé „margt leiðrétt sem rangt var í fyrstu útgáfunum“. Meðal annars eru versin XV 4 og 13 prentuð hér í fyrsta skipti. Allt bendir þetta til þess að útgefandi hafi að minnsta kosti haft til hliðsjónar annað (eigin)handrit en það sem frumprentunin 1666 var gerð eftir.
Nótur eru við þrjá sálma (1, 32 og 50).
Hér er í fyrsta skipti auðkennd í sálmunum bein endursögn úr ritningunni og hún greind þannig frá útleggingu skáldsins eða því sem kallað er á titilsíðu ‘textans útskýring’, en í frumprentuninni og víðar ‘textans útskýring og lærdómar’; að þessu víkur Þórður bp í formála 1696 sem tekinn er upp hér á eftir. Í þessari og fáeinum næstu útgáfum er þetta gert með því að setja endursögn ritningartexta nokkru stærra letri en útlegginguna; síðar hefur þetta verið gert með ýmsu móti eins og rakið verður, allt fram á þessa öld er slík aðgreining texta og útleggingar hefur verið felld niður í útgáfum sálmanna. - 1696
Pijslar Psalltare, | Edur | Historia Pijnunn | ar og Daudans DROTTens | vors JESV Christi. | Miuklega j Psalmvijsur snwenn | med merkelegre Textans wtskijringu. | Af | Þeim Heidurlega og Gaafumgiædda | Kiennemanne, | Sal. S. HAllgrijme PEturs | syne, fordum Guds Ords Þienara ad Sa- | urbæ a Hvalfiardarstrønd. | Nu j fimta sinn a Prent wtgeingenn. | – | I SKALHOLLTE, | Af JONE SNORRASYNE, | Anno 1696. ~ [2], 172, [2] s. 8°.„Godfwsum Lesara Heilsa og Fridur.“ Formáli Þórðar bps Þorlákssonar, [2.] s.; „Ein Inneleg og Huggunarsamleg Þackargiørd, og Hugleiding þeirrar hiløgu[!] Christi Pijnu. Vr Bænabook D. IOHANN: Arndt.“ 167.-72. s.; „Stutt Regestur yfer þessa Passiu Psalma.“ Fyrirsagnir sálmanna í töluröð, [173.-74.] s.Aftan á titilblaði, þar sem áður var krossfestingarmynd, er nú formáli Þórðar bps Þorlákssonar sem er merk heimild um mat hans og samtíðar hans á Passíusálmunum:Góðfúsum lesara heilsa og friður.
Enn þó að þessi ágæti Píslarsaltari eður Passíusálmar þess góða og gáfumgædda kennimanns, sr. Hallgríms sál. Péturssonar, séu oft á prent út gengnir og nýlega hér í Skálholti þrykktir fyrir 6 árum, þá merki eg ei að síður að margir góðir og guðhræddir menn girnast enn þá meira af þessum ágætu sálmum og þykjast ekki vera ofmettir af þeim, hvað og svo er vel verðugt. Því fyrir mitt leyti má eg meðkenna að eg þykist ekki hafa séð né lesið hjartnæmari sálma en þessir eru. Og með því að þær fyrri editiones eru nú allareiðu uppi og útseldar, þá læt eg þessa sálma í herrans nafni enn á ný á prent útganga með stóran og velskýran stíl, einkum á textanum svo hann kynni að vera auðkenndur frá útleggingunni. Guð gefi oss síns heilags anda náð, að vér höfum alla vora lyst í hans heilaga orði svo það mætti vera vor uppvakning í athugaleysinu, vor uppfræðing í fáfræðinu, vor huggun í hörmunginni og lampi fóta vorra á þann rétta sáluhjálparinnar veg. Í nafni Jesú Kristí þess krossfesta og blessaða, amen. - 1704PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Vt af | Pijnu og Dauda | DRottens vors JEsu CHristi, | Med Lærdooms-fullre Textans | Vtskijringu, | Agiætlega Vppsettur, Af | Þeim Heidurs–verda og Andrijka | Kiennemanne | Sal. S. Hallgrijme Pet | urssine, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur- | Bæ a Hvalfiardar Strpnd. | Editio VI. | – | Þrickt a Hoolum i Hiallta-Dal, Af | MARTEINE ARNODDS | SINE, Anno. M.DCCIV. h ~ [32], 191, [1] s. 8°.„JESV CHRISTI Arvakre og Pijnu sijns Elskhuga Ihugande Brwdur a Islande, Asamt hennar lifande Limum Andlegrar og Veralldlegrar, Ædre og Lægre Stiettar, Oska eg Naadar og Fridar af GVDE FØDVR i JESV CHRISTO med Stiornan HEILAGS ANDA.“ Formáli eftir Björn bp Þorleifsson, dags. 3. mars 1704, [3.-16.] s.; „Til Lesarans“ eftir sama, [17.-25.] s.; „Piis Auspiciis VIRI Nobilissimi, Amplissimi & admodum Reverendi Dn. Mag. BIORNONIS THORLEVII Holanæ Diæceseos, in Boreali Islandia Episcopi meritissimi: Officinam Typographicam, ab Australi plaga, ad sedes pristinas transferentis …“, heillakvæði eftir Jón Árnason, síðar bp, [26.-28.] s.; „Reduces Typos AUCTORI ita gratulor“, heillakvæði eftir sr. Jón Gunnlaugsson, [28.-29.] s.; „Typographiæ Redemptæ, Reductæ, & Restauratæ ita gratulabundus applaudit“, þrjú heillakvæði eftir Jón Einarsson konrektor, [29.-30.] s.; „NOBILISSIMO PRÆSULI, Officinam Typographicam Holis denuo feliciter erigenti,“ heillakvæði eftir sr. Jón Gíslason, [31.-32.] s.; „Nobilis. & Eminentis. Dn. Patrono ita hum. p.“, heillakvæði eftir sr. Guðmund Eiríksson, [32.] s.; heillakvæði á latínu án fyrirsagnar eftir Jón Jónsson, síðar sýslum., [32.] s.; „ERRATA“, [192.] s.; „ERRATA IN MARGINE:“ [192.] s.Björn Þorleifsson Hólabiskup sá um þessa útgáfu, en hún var bundin með Hugvekjusálmum sr. Sigurðar Jónssonar (ársettum 1703), og voru þetta fyrstu bækur sem prentaðar voru í endurreistri Hólaprentsmiðju. Heillakvæðin til biskups fremst í bókinni eru öll ort til að fagna því að hann hafði fengið prentverkið flutt norður að Hólum úr Skálholti.
Brot bókarinnar er ögn stærra en á fyrri útgáfum sálmanna og titilblað nokkru íburðarmeira; titill er færður í latneskan búning, sem hann hélt í öllum sérútgáfum fram til 1796 (sjá nr. 21), og settur rósabekkur um titilsíðutextann. Aftan á titilblaði er krossfestingarmynd, nokkru stærri en í útg. 1690, og undir henni ritningartexti (Sá er sjálfur hefur vorum syndum offrað … ; 1 Pet: 2. v. 24). Þá er skreyti við upphaf formála, rósabekkir milli sálma, fáeinir bókarhnútar og breyttur stafur í upphafi hvers sálms.
Nótur eru við fyrsta og síðasta sálm, og eru það önnur lög en í 4. útg.
Í stað leturbrigða er ritningartexti nú auðkenndur með skammstöfuninni ‘Text.’ á spássíu og ögn breyttur upphafsstafur hafður fremst í versi þar sem útlegging hefst. Utanmáls eru einnig tilvísanir til ritningarstaða sem Björn bp kveðst hafa fengið sr. Jón Gunnlaugsson dómkirkjuprest á Hólum til að taka saman; biblíuvísanir með þessum hætti fylgdu ekki sálmunum aftur í útgáfu fyrr en 1957.
Í formála segir Björn bp m.a. að hann hafi ekki lesið um píslarsöguna aðra sálma „sem svo að verki og efni vandaðir eru, grundvallaðir í Skriftinni, andlega dýrt kveðnir í skáldskapnum, en bitur blóðrefill til umsníðingar mannsins hjarta“.
Björn bp „þóttist gera nauðsynlegt þarfaverk að corrigera Hallgríms sálma í nokkrum stöðum. … En hvað sá góði maður ætlaði sér til hefðar útlagðist af sumum til rýrðar, eins og sér til frægðar vildi lagfæra hið merkilegasta verk. En þá umbreytingu á Hallgríms sálmum, mjög hjartnæmum, þökkuðu ýmsir með viðkvæmum skrítnisvísum,“ segir Jón Halldórsson í Biskupasögum. Breytingar biskups, sem hann styður guðfræðilegum ástæðum í löngu máli í sérstöku ávarpi Til lesarans, voru fólgnar í því að víkja við orðum í tveimur versum:XIV 18 Hvað Jesús nú um næturskeið
………….nauðstaddur hér af mönnum leið,
………….óguðlegur um eilífð þá
………….með illum djöflum líða má. ………….5. pr.: af illum djöflum …XVI 12 En hvað fram leiddi hann illa
………….áður líferni sitt; 5. pr.: … lífernið …
………….þessi þó var hans villa
………….verri en allt annað hitt,
………….að hann örvænting með
………….sál og líf setti í vanda,
………….synd á mót heilögum anda
………….hér þó ei hafi skeð. ……………………..5. pr.: held eg hér hafi skeðSumum þótti sem biskup væri með síðustu breytingunni að bregða skildi fyrir Júdas, en sálmurinn er um iðrun hans. Um kveðskap, sem af þessu spratt, má vísa í Sálma og kvæði I (Rv. 1887), 382-84. – Breytingin í 14. sálmi stóð í húslestrarútgáfum til 1771, fyrri breytingin í XVI 12 í öllum útgáfum til 1887, en hin síðari einungis í þessari útg. og hinni næstu.
Í löngu aðfinnslubréfi, sem Árni Magnússon skrifaði Birni bpi úr Skálholti 31. mars 1705, víkur hann m.a. að þessari útgáfu; „sé eg það er fleira en eitt sem einn hótfyndinn gæti þar á stungið,“ segir Árni. „Það almennilegasta er að í allri bókinni er ekkert y“ (eins og fram kemur þegar á titilsíðu). Biblíuvísanir utanmáls þykja honum úr hófi og fremur til þess fallnar „að sýna hversu kostgæfilega editores hefði lesið biblíuna en til að dilucidera [varpa ljósi á] Hallgríms skáldskap“. Um textameðferð segir hann: „Þær umbreytingar, sem gjörðar eru í Hallgríms sálmum, þætti mér ólíðandi ef eg væri af niðjum eða náungum sr. Hallgríms.“ Árna þykir biskup hafa verið harðleiknari við Passíusálmana en sálma sr. Sigurðar í Presthólum sem „öngvan veginn forþénuðu að vera í sama bandi með Hallgríms sálmum“. - 1712PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Vt Af | PIJNV Og DAVDA | DROttenns vors JEsu Christi, | Med Lærdoms-fullre Textanns | VTSKIJRINGV, | Agiætlega Vppsettur, | Af | Þeim Heidurs-Verda og Andrijka | Kiennemanne | Sal. S. Hallgrijme Peturs | Syne, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | aa Hvalfiardar Strønd. | Editio VII. | – | Þrickt a Hoolum i Hialltadal, Af | MARteine ARNoddssyne, | ANNO M. DCC. XII. ~ [2], 179, [3] s. 8°.„Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, 179.-[82.] s.; „Til Lesarans.“ [182.] s.Þetta er útgáfa Steins Jónssonar Hólabiskups eins og þrjár hinar næstu.
Aftan á titilblaði er krossfestingarmynd eins og í 6. útg. og sami texti. Ritningartextinn er hér markaður með bendimerkjum (kreppt hönd með réttum vísifingri), auk þess sem hafður er ögn breyttur upphafsstafur fremst í versi þar sem útlegging hefst. Breyttur stafur er í upphafi hvers sálms. Á þessu var sami háttur hafður í öllum útgáfum Steins bps.
Í ávarpi Til lesarans eru m.a. leiðréttar prentvillur. - 1722PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Vt Af | PIJNV OG DAVDA | DROttenns vors JEsu Christi, | Med Lærdoms-fullre Textanns | VTSKIJRINGV, | Agiætlega Vppsettur, | Af | Þeim Heidurs-Verda og Andrijka | Kiennemanne | Sal. S. Hallgrijme Peturs | Syne, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | aa Hvalfiardar Strønd. | Editio VIII. | – | Þrickt a Hoolum i Hialltadal, Af | MARTEINE ARNODDS-SYNE, | ANNO M. DCC. XXII. ~ [2], 179, [11] s. 8°.„Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, 179.-[82.] s.; „LXVI. Davids Psalmur, Vr Laatinu epter Buchanano wtlagdur og i Lioodmæle uppsettur Af Hr. Steine Jonssyne Byskupe Hoola-Stiftis,“ [182.-86.] s.; „Idranar Psalmur Vr Þijsku Snwenn a Islendsku.“ (Ó, guð, ég skríð fyrir augsýn þér), þýðing Steins bps, [186.-89.] s.; „Til Lesarans.“ [189.-90.] s.Aftan á titilblaði er sama krossfestingarmynd og texti eins og áður. Nótur eru við þýðingu Steins bps á sálmi Buchananos.
Í ávarpi Til lesarans eru m.a. taldar prentvillur.
Hér er horfið frá síðari breytingu Björns bps Þorleifssonar í versinu XVI 12 (sjá nr. 6). - 1727PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Vt Af | PIJNV OG DAVDA | DROttenns vors JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullre Textanns | VTSKIJRINGV, | Agiætlega Vppsettur, | Af | Þeim Heidurs-Verda og Andrijka | KIENNEMANNE | Saal. S. Hallgrijme Peturs | Syne, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | aa Hvalfiardar Strønd. | Editio IX. | – | Þrickt a Hoolum i Hialltadal, Af | MARTEINE ARNODDS-SYNE, | ANNO M. DCC. XXVII. ~ Ark. A1, ºc4, A2-M. [10], 179, [11] s. 8°.„DEDICATIO AUTHORIS.“ Tileinkun sr. Hallgríms til þeirra mágkvennanna, Helgu Árnadóttur í Hítardal og Kristínar Jónsdóttur í Einarsnesi, dags. 5. maí 1660, [3.-9.] s.; „Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [9.-10.] s.; „Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, 179.-[82.] s.; „LXVI. Davids Psalmur, Vr Laatinu epter Buchanano wtlagdur og i Lioodmæle uppsettur Af Hr. Steine Jonssyne Byskupe Hoola-Stiftis,“ [182.-86.] s.; „Idranar Psalmur Vr Þijsku Snwenn a Islendsku.“ (sjá nr. 8), [186.-89.] s.; „Til Lesarans.“ [189.-90.] s.Aftan á titilblaði er sama krossfestingarmynd og texti eins og áður. Nótur eru við þýðingu Steins bps á sálmi Buchananos.
Í ávarpi Til lesarans er m.a. gerð grein fyrir prentvillum. - 1735PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Ut Af | PIJNV OG DAVDA | DROttenns vors JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullre Textanns | UTSKIJRINGU, | Agiætlega Uppsettur, | Af | Þeim Heidurs-Verda og Andrijka | KIENNEMANNE | Saal. S. Hallgrijme Peturs | Syne, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | aa Hvalfiardar Strønd. | Editio X. | – | Þrickt a Hoolum i Hialltadal, Af | MARTEINE ARNODDS-SYNE, | ANNO M. DCC. XXXV. ~ [10], 179, [3] s. 8°.„DEDICATIO AUTHORIS.“ (sjá nr. 9), [3.-9.] s.; „Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [9.-10.] s.; „Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, 179.-[82.] s.; „Til Lesarans.“ [182.] s.Aftan á titilblaði er sama krossfestingarmynd og texti eins og áður.
Þetta er síðasta útgáfa þar sem notað er skástrik í texta, sjá aths. við fyrstu prentun 1666. - 1742 Í sálmabók Jóns bps ÁrnasonarEin Ny | Psalma Book | Isslendsk, | […] | Ad Forlagi | Mag. JOONS ARNASONAR, | Biskups yfir Skaal-hollts Stipti. | – | Prentud i Kaupmanna Høfn, af Ernst Henr. | Berling, aar eptir Guds Burd, 1742. „Epterfylgia þeir Fimmtiju | Passiu Psalmar (Sr. Hallgrijms | Peturssonar) med Textans Ut- | skijringu og Lærdoomum.“ 42.-164. s.; „Einn Psalmur umm Gagn og Nytsemd Pijnunnar Christi.“ (Minnstu, ó maður, á minn deyð), þýskur sálmur eftir Nik. Selnecker, 164.-65. s.Þetta er fyrsta prentun sálmanna erlendis og jafnframt fyrsta prentun þeirra í sálmabók á 18. öld.
Hugsanlegt er að við undirbúning þessarar prentunar hafi fyrri útgáfur verið bornar saman við handrit; þar sem sr. Vigfús Jónsson ræðir í ævisögu sr. Hallgríms um ágæti Skálholtsútgáfunnar 1690 bætir hann við: „Þó fer editio biskupsins sál. mag. Jóns Árnasonar … í sumum stöðum nær autographo sem sjá má af þeirri collection er hjá mér liggur.“ Sr. Vigfús á við eiginhandarrit sem nefnt er hér undir nr. 19.
Á undan Passíusálmunum er settur skrautbekkur yfir þvera síðu og á sama hátt á eftir staka sálminum á s. 165 svo að á hann verður að líta sem viðaukaefni við Passíusálmana; síðan taka við sálmar um upprisuna.
Hér er horfið frá rómverskri tölusetningu sálmanna sem áður var notuð; raðtala tólf fyrstu sálmanna er rituð bókstöfum, en úr því með serkneskum tölum. Þá er hér í fyrsta skipti tekin upp tölusetning versa í sálmunum; með líkum hætti er farið að í tveimur næstu sálmabókarútgáfum (1746 og 1751) sem fara í flestu eftir þessari.
Endursögn ritningartexta er auðkennd með breyttu letri. - 1745PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE | Ut Af | PIJNV OG DAVDA | DRottens vors JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullre Textans | UTSKIJRINGU, | Agiætlega Uppsettur, | Af | Þeim Heidurs-Verda og Andrijka | KIENNEMANNE | Saal. S. Hallgrijme Peturs | Syne, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | a Hvalfiardar Strønd. | Editio 12. | – | Selst Alment Innbundenn 9. Fiskum. | – | Þrickt a Hoolum i Hiallta-Dal, Af | Halldore Erikssyne, Anno 1745. ~ [8], 128, [8] s. 8°.„DEDICATIO AUTHORIS.“ (sjá nr. 9), [2.-7.] s.; „Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [8.] s.; „Til Lesarans.“ 128. s.; „Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, [129.-31.] s.; „LXVI. Davids Psalmur, Ur Latinu epter Buchanano Utlagdur og i Liood-Mæle uppsettur Af Saal. Hr. Steine Jonssyne Byskupe Hoola Stiftis,“ [131.-34.] s.; „Idranar Psalmur Ur Þijsku Snwenn a Islendsku.“ (sjá nr. 8), [134.-36.] s. – Á titilsíðu sumra eintaka er prentvilla, SPALTERIUM f. PSALTERIUM.Á þessari útgáfu er mun fallegri prentun en fyrri Hólaútgáfum, enda kom nýtt letur til prentverksins árinu áður að tilhlutan Skúla Magnússonar sem var ráðsmaður Hólastóls um þær mundir.
Nótur eru við þýðingu Steins bps á sálmi Buchananos.
Hér er enn brugðið á nýtt ráð til þess að skilja milli texta og útleggingar og endursögn ritningartextans afmörkuð með krossmarki. Þetta er með sama hætti í útg. 1748 og 1754 og einnig í sálmabók 1751.
Þetta er fyrsta útgáfa sálmanna sem vitað er hvað prentuð var í mörgum eintökum, en þau voru 1000 (skv. reikningum Hólastóls í Þjóðskjalasafni). - 1746 Í BræðrabókinniEin Ny | Psalma Book | Isslendsk, | […] | Ad Forlagi Brædranna | Sigurdar og Peturs | Þorstenssona[!]. | – | Prentud i Kaupmanna Høfn, af Ernst Henr. | Berling, aar eptir Guds Burd, 1746.„Epterfylgia þeir Fimmtiju | Passiu Psalmar (Sr. Hallgrijms | Peturssonar) med Textans Ut- | skijringu og Lærdoomum.“ 42.-164. s.; „Einn Psalmur umm Gagn og Nytsemd Pijnunnar Christi.“ (sjá nr. 11), 164.-65. s.‘Bræðrabókin’ er sálmabók kennd við bræðurna Sigurð gullsmið og Pétur sýslumann Þorsteinssyni frá Víðivöllum í Fljótsdal, en þeir kostuðu útgáfu hennar og raunar fleiri bóka.
Texti fylgir sálmabók 1742. - 1748PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar- | PSALTARE | Ut Af | Pijnu og Dauda DRottenns Vors | JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullre Textans | UTSKIJRINGU, | Agiætlega uppsettur, | Af | Þeim Heidurs Verda og Andrijka | KIENNEMANNE. | Saal. S. Hall- | GRIJME PETURS-SYNE, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | a Hvalfiardar Strønd. | Editio XIII. | – | Selst Almennt Innbundenn 9. Fiskum. | – | Þrickt a Hoolum i Hiallta Dal, Af | Halldore Erikssyne, Anno M.DCC.XLVIII. ~ [8], 128, [8] s. 8°.„Dedicatio Authoris.“ (sjá nr. 9), [2.-7.] s.; „Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [8.] s.; „Til Lesarans.“ 128. s.; „ERRATA.“ 128. s.; „Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, [129.-31.] s.; „LXVI. Davids Psalmur, Ur Latinu epter Bucha-nano Utlagdur og i Liood-Mæle uppsettur, Af Saal. Herra Steine JonsSYNE, Byskupe Hoola Stiftis,“ [131.-34.] s.; „Ydrunar Psalmur Ur Þijsku Snwenn aa Islendsku.“ (sjá nr. 8), [134.-36.] s.Nótur eru við þýðingu Steins bps á sálmi Buchananos.
Hér ruglast tölusetning í prentröð sálmanna því að hlaupið er yfir birtingu þeirra í Bræðrabókinni. Þetta er í fyrsta skipti, en ekki síðasta, sem litið er fram hjá prentun í sálmabók við tölusetningu, enda er þar ekki heldur um sjálfstæða útgáfu að ræða. Með því orðalagi, sem Þórður bp Þorláksson notar á titilsíðum 1690 og 1696, hefði mátt segja að sálmarnir væru hér ‘í fjórtánda sinn á prent útgengnir’. - 1751 Í sálmabók Halldórs bps BrynjólfssonarEIN NY | Psalma | Bok Islendsk, | […] | Prentud aa Hoolum i Hialltadal, | Af Halldore Eriks-Syne, 1751.
„EPTerfylgia Þeir Fimmtiju | Passiu Psalmar (Sr. Hallgrijms | Peturssonar) Med Textans Ut- | skijringu og Lærdoomum.“ 42.-165. s.; „Eirn Psalmur umm Gagn og Nytsemd Pijnunnar Christi.“ (sjá nr. 11), 165.-66. s.Textinn fylgir hér sálmabókunum 1742 og 1746, en ekki húslestrarútgáfunum. - 1754PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar- | PSALTARE | Ut Af | Pijnu og Dauda DRottenns Vors | JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullre Textans | UTSKIJRINGU, | Agiætlega uppsettur, | Af | Þeim Heidurs Verda og Andrijka | KIENNEMANNE. | Saal. S. Hall- | GRIJME PETURS-SYNE, | Fordum Sooknar-Herra ad Saur-Bæ | aa Hvalfiardar Strønd. | EDITIO XIV. | – | Selst Almennt Innbundenn 9. Fiskum. | – | Þrickt aa Hoolum i Hiallta-Dal, Af | Halldore Erikssyne, Anno MDCCLIV. ~ [8], 128, [8] s. 8°.„Dedicatio Authoris.“ (sjá nr. 9), [2.-7.] s.; „Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [8.] s.; „Til Lesarans.“ 128. s.; „Registur yfer þessa Passiu-Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, [129.-31.] s.; „XLVI[!]. Davids Psalmur, Ur Latinu epter Buchanano Utlagdur og i Liood-Mæle uppsettur, Af Saal. Herra Steine JonsSYNE, Biskupe Hoola Stiftis,“ [131.-34.] s.; „Ydrunar Psalmur Ur Þysku Snwenn aa Islendsku.“ (sjá nr. 8), [134.-36.] s.Hér er enn hlaupið yfir prentun í sálmabók Halldórs bps við tölusetningu útgáfunnar.
Nótur eru við þýðingu Steins bps á sálmi Buchananos.
Þessi útgáfa var gerð í 750 eintökum. - 1771PSALTERIUM PASSIONALE | Edur | Pijslar-Psal- | TARE, | Ut Af | Pijnu Og Dauda | DRottins vors JEsu Christi, | Med Lærdooms-fullri Textans | Utskijringu, | Agiætlega Uppsettur | Af | Saal. Sr. | Hallgrijmi Peturs Syni, | Fordum Sooknar-Preste ad Saur-Bæ | a Hvalfiardar Strønd. | Editio 15. | – | Selst alment innbundinn 9. Fiskum. | – | Þricktur aa Hoolum i Hiallta-Dal, Af | Jooni Olafs Syni, Anno 1771. ~ [4], 208 [rétt: 128], [4] s. 8°.„Formaali Auctoris. Gudhræddum Lesara, HEILSAN.“ [3.-4.] s.; „Registur þessarra Psalma.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, [129.-31.] s.; „Endurminning Christi Pijnu.“ (Hvað hjartans kæran hafði mig), eftir sr. Hallgrím, [131.-32.] s.Útgáfa Hálfdanar Einarssonar skólameistara.
Aftan á titilblaði er sama krossfestingarmynd og í útg. 1704-35, en prentmótið orðið slitið, enn fremur ritningargrein (Kristur hefur leyst oss frá bölvan lögmálsins … ; Gal. 3. v. 13, 14).
Texti sálmanna, 1.-128. s., er hér sérprentaður úr Flokkabók (sjá nr. 18) sem prentuð var um sama leyti og ársett 1772, 81.-208. s.; aðeins arkavísum er breytt ásamt blaðsíðutali sem er mjög brenglað; stiklorð á öftustu síðu sálmanna er af 209. s. í Flokkabókinni.
Hér og í síðari prentunum sálmanna, allt til 1887, er endursögn ritningartexta auðkennd með breyttum leturstíl, misjafnlega skýrum, feitu letri eða skáletri.
Sálmarnir eru hér allir tölusettir serkneskum tölum, en vers í sálmunum ótölusett.
Hér er breyting Björns bps Þorleifssonar á XIV 18 endanlega felld niður (sjá nr. 6). - 1772 Í Flokkabók[Fyrri titilsíða:] Þeirrar | Islendsku | Psalma- | Bookar | Fyrri Partur. | […] | Þrycktur a Hoolum i Hialta–Dal | ANNO 1772.[Seinni titilsíða:] Þeir | aagætu og andrijku | Psalma | Flockar, | wt af | Fæding, Pijnu og Upprisu | vors Drottinns og Herra | JEsu Christi, | […] | Prentadir aa Hoolum i Hialta dal af | Joni Osafssyni[!] 1772.„Psalmar wt af Pijningar | Historiunni.“ 81.-208. s.Gísli Magnússon Hólabiskup gerir í formála bókarinnar grein fyrir nýrri skipan á sálmabókarútgáfu. Sálmaflokkar á borð við Passíusálmana höfðu stundum áður verið felldir inn í sálmabækur kirkjunnar, en með því að margir áttu þessa sálmaflokka í sérútgáfum, húslestrarútgáfum, þótti ástæða til þess að skilja þá frá öðru efni sálmabókarinnar og gefa hana út í tveimur hlutum. Í fyrra hlutanum voru sálmaflokkar, fjórir að tölu, Fæðingarsálmar sr. Gunnlaugs Snorrasonar, Passíusálmar sr. Hallgríms, Upprisusálmar Steins bps Jónssonar og Hugvekjusálmar sr. Sigurðar Jónssonar í Presthólum ásamt smávægilegu viðaukaefni. Þessi hluti sálmabókarinnar var nefndur ‘Flokkabók’ og kom út oftar (sjá hér nr. 20, 26 og 29); Passíusálmarnir voru í öllum útgáfum hennar, en ekki ætíð sömu sálmaflokkar að öðru leyti. Í síðara hlutanum var einstökum sálmum skipað eins og löngum hefur verið gert, eftir höfuðgreinum efnis, og kallað ‘Höfuðgreinabók’.
- 1780PSALTERIUM PASSIONALE, | Edur | Pijslar- | Psalltare, | Ut af | Pijnu og Dauda | vors DRottenns | JEsu Christi, | med Lærdooms-fullre Textans | Utskijringu; | Agiætlega samtekenn af Saal. | Sr. Hallgrijme Peturssyne, | Fordum Sooknar Preste ad Saurbæ aa | Hvalfiardar-Strønd. | Og nu vid hanns tvenn eigenn Handar Rit samann- | borenn, og þad mismunar vidbætt. | Editio XVI. | – | Selst innbundenn 10. Fiskum. | – | Prentadur aa Hoolum i Hialltadal, | Af Petre Jonssyne. | 1780. ~ [8], 128, [16] s. 8°.
„Formaale Sr. Jons Jons sonar, Profasts i Þveraar-Þijnge yfir þessa Psalma.“ Dagsett 1660 „Þann Dag, sem þeir gømlu Elskendur Pijnu Historiu JEsu Christi dreifdu sier Øsku yfir Høfud til Idrunar Merkes“, þ.e. á öskudaginn, 7. mars, [2.-7.] s.; „Formaale Auctoris. Gudhræddum Lesara: Heilsan!“ [8.] s.; „Registur.“ Upphafsorð sálmanna í stafrófsröð, [129.-31.] s.; „Lecturis Pax & Salus!“ Textasamanburður eftir Hálfdan Einarsson, dags. 20. mars 1780, [132.-44.] s.1.-128. s. eru sérprentaðar úr sálmabók frá sama ári (2. útg. Flokkabókar, sjá nr. 20) með breyttu blaðsíðutali og eru á 81.-208. s. hennar. Hálfdan Einarsson sá um útgáfuna.
Hallgrímur Pétursson sendi sr. Jóni Jónssyni á Melum handrit af Passíusálmunum fyrstum manna sem um er vitað. Formáli sr. Jóns er svar hans við þeirri sendingu. Sjá um hann m.a. Sálma og kvæði I (Rv. 1887), 373.
Sálmarnir eru hér allir tölusettir serkneskum tölum, en vers í sálmunum ótölusett.
Úr eftirmála Hálfdanar Einarssonar:
Lecturis Pax & Salus!
Þetta sálmaverk sr. Hallgríms Péturssonar út af pínu og dauða vors endurlausnara Jesú Christi er að maklegleikum í svo stóru afhaldi meðal minna landsmanna að öll von væri á því þó þeir vildu hafa það ó-afbakað. Eg hefi haft það eftirlæti að eignast fyrir nokkrum árum sjálft hið sama exemplar af þessum Passíusálmum, ritað af sjálfum auctore, er hann 1661 í Majo sendi jungfrú Ragnheiði Brynjúlfsdóttur í Skálholt, og var framan við það formáli prófastsins sr. Jóns Jónssonar að Melum eins og hann finnst hér að framan prentaður. Þetta exemplar hefi eg nákvæmlega samanlesið við það hér var þrykkt 1772, hverju nú í þrykkingunni fylgt hefur verið. Annað exemplar, einnig af sr. Hallgrími ritað 1660 og á sama ári tilsent Ragnhildi Árnadóttur að Kaldaðarnesi í Flóa, hefur undir höndum haft prófasturinn sr. Vigfús Jónsson í Hítardal, hvað hann hefur nákvæmlega samanborið við editionem Skalholtinam af 1690, og sendi mér síðan variantes …
Enda þótt Hálfdan Einarsson hafi í raun haft fyrir sér textagerð tveggja eiginhandarrita leggur hann til grundvallar útgáfu sinni texta næstu prentunar á undan „þar sálmarnir hafa svo lengstum verið tíðkaðir“. Hann rekur hins vegar á tólf síðum orðamun eiginhandarritanna tveggja og prentaða textans í hverjum sálmi. Fyrir þau vinnubrögð hefur þetta löngum verið talin ein af merkustu útgáfum sálmanna. Heimildargildi hennar hefur að vísu orðið minna en ella við það að Landsbókasafni barst árið 1930 eiginhandarrit sr. Vigfúsar að textasamanburðinum, og er það nú varðveitt í Lbs. 2346 8vo; samanburðurinn er þar öllu fyllri en Hálfdan gerir grein fyrir.
Handrit Ragnheiðar Brynjólfsdóttur eignaðist Hálfdan Einarsson 1773 svo að það gat ekki komið til samanburðar er hann gaf sálmana út 1771-72. - 1780 Í 2. útg. FlokkabókarÞeir aagiætu og andrijku | Psalma | Flockar, | […] | Prentader aa Hoolum i Hialltadal, | Af Petre Jonssyne. | 1780.
„Psalmar wt af Pijning- | ar Historiunne.“ 81.-208. s.Passíusálmarnir eru hér eins og áður aðrir í röð á eftir Fæðingarsálmum sr. Gunnlaugs Snorrasonar og á undan Upprisusálmum Steins bps Jónssonar. - 1796Fimtýgi | Passiu Psálmar, | orktir | af | Sra. Hallgrími Péturssyni. | – | – | Seliast almennt innbundnir 24 skildíngum. | – | Leirárgørdum vid Leirá, 1796. | Prentadir ad til-hlutan ens Islendska | Lands-uppfrædíngar Felags, | á kostnad Biørns Gottskálkssonar, | af Bókþryckiara G. J. Schagfiord. ~ 168 s. 12°.„Tveir Píslar-Psálmar, útlagdir af Hra. Skólahaldara Þorvaldi Bødvarssyni.“ 161.-67. s.; „Psálmur um Jesú pínu, útlagdur af Sra. Þorsteini Sveinbiørnssyni.“ 167.-68. s.; „Prent-villur:“ 168. s.Þetta er fyrsta útgáfa sálmanna af fimm sem birtust meðan Magnús Stephensen dómstjóri hafði umráð einu prentsmiðjunnar á landinu.
Titilsíðutexti sálmanna hefur nú verið styttur að mun; þar er fylgt nýju prentsniði, einföldu og stílhreinu, sem tekið var upp í Leirárgarðaprentsmiðju, og hefur Guðmundur Skagfjörð að líkindum mótað það.
Þetta er fyrsta húslestrarútgáfa sálmanna þar sem sálmavers eru tölusett (hafði áður verið í þremur sálmabókum, 1742, 1746 og 1751), en hér eftir má heita venja að það sé gert. Sálmarnir sjálfir eru líka tölusettir með serkneskum tölum.Sálmaþýðingar sr. Þorvalds Böðvarssonar (Réttláti guð, rannsaka mig – og Ó, minn Jesú, öll þín pína) eru báðar úr dönsku, og svo er einnig um þýðingu sr. Þorsteins Sveinbjörnssonar (Kristur þoldi á krossi dauðann).
Ávarp sr. Hallgríms, ‘Guðhræddum lesara, heilsan’, sem hér er sleppt, var ekki prentað með sálmunum aftur fyrr en 1858. - 1800Fimtýgi | Passiu-Psálmar, | orktir | af | Hallgrími Péturssyni, | Sóknar-presti ad Saurbæ á Hvalfjard- | ar–strønd, frá 1651 til 1674. | – | Editio XIX. | – | Seljast almennt innbundnir, 24 skild. | – | Leirárgørdum vid Leirá, 1800. | Prentadir á kostnad Islands almennu Upp- | frædíngar Stiptunar, | af Factóri og Bókþryckjara G. J. Schagfjord. ~ 168 s. 12°.„Tveir Píslar-Psálmar, útlagdir af Hra. Skólahaldara Þorvaldi Bødvarssyni.“ 161.-67. s.; „Psálmur um Jesú pínu, útlagdur af Sra. Þorsteini Sveinbjørnssyni.“ 167.-68. s.Sálmaþýðingarnar aftast í bókinni eru hinar sömu og í útg. 1796.
Af þessari útgáfu voru prentuð 610 eintök. - 1820Fimmtíu Passiu-Sálmar, qvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknarpresti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. Editio XX. Videyar Klaustri, 1820, Prentadir á Forlag Islands konúnglegu Vísinda Stiptunar, af Faktóri og Bókþryckjara Schagfjord. ~ 168 s. 12°.„Sálmur um Jesu Pínu, útlagdur af Þorvaldi Bødvarssyni,“ 166.-68. s.Þýðing sr. Þorvalds Böðvarssonar er hin síðari í næstu útgáfum á undan (Ó, minn Jesú, öll þín pína).
Útgáfan var gerð í 613 eintökum. - 1825Fimmtíu Passiu Sálmar, qvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknar-presti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd frá 1651 til 1674. Editio XXI. Videyar Klaustri, 1825. Prentadir á Forlag Islands konúnglegu Vísinda Stiptunar, af Faktóri og Bókþryckjara Schagfjord. ~ 112 s. 8°.Þetta er eina prentun Passíusálmanna utan safnrita þar sem þeir fara algjörlega einir, sleppt er ávarpi skáldsins og öllu viðaukaefni.
Athygli vakti breyting í fyrsta sálmi sem hér var gerð:I 10……Guðs sonur sá, er saðnings ráð ………….Áður: … sá sem sannleiksráð
………….sjálfur átti á himni og láð,
………….þáði sitt brauð með þakkargjörð
………….þegar hann umgekkst hér á jörð.Horfið var frá þessu textabrigði þegar í næstu útgáfu.
Prentuð voru 620 eintök. - 1832Fimmtíu Passiu-Sálmar, qvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknar-presti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. 22. Utgáfa. Seljast óinnbundnir 48 ß. reidu Silfurs. Videyar Klaustri, 1832. Prentadir á Forlag Drs. M. Stephensens af Bókþryckjara Helga Helgasyni. ~ 168 s. 12°.„Þrír adrir Píslar-Sálmar, qvednir af ødrum.“ 161.-68. s.Píslarsálmarnir í bókarlok eru allir þýddir úr dönsku, hinn fyrsti af Magnúsi Stephensen (Dauðans þungu kraminn kvöl), hinir af sr. Þorvaldi Böðvarssyni (Réttláti guð, rannsaka mig – og Ó, minn Jesú, öll þín pína). Þessir þrír sálmar fylgdu síðan Passíusálmunum í öllum sérútgáfum þeirra fram til 1884.
2000 eintök voru prentuð. - 1834 Hluti af 3. útg. FlokkabókarÞeirrar Islendsku Sálma-Bókar Fyrri Partur, innihaldandi Fædíngar- Passíu- Upprisu- og Hugvekju–Sálma, ásamt Daglegri Ydkun Gudrækninnar. […] Videyar Klaustri, 1834-35.Fimmtíu Passíu Sálmar, qvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknar- -presti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. Videyar Klaustri, 1834. Prentadir á Forlag O. M. Stephensens, Vice-Jústits- -Sekretéra i Islands konúngl. Landsyfirrétti, af Bókþryckjara Helga Helgasyni. ~ 112 s. 8°.Hér er hver sálmaflokkur sér um titilblað og blaðsíðutal, en auk þess er sameiginlegt titilblað fyrir flokkana alla.
Þessi útgáfa var prentuð í 1600 eintökum. - 1836Fimmtíu Passíu-Sálmar, qvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknar-presti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. 24. Utgáfa. Seljast óinnbundnir 48 ß. reidu Silfurs. Videyar Klaustri, 1836. Prentadir á Forlag Sekret. O. M. Stephensens, af Bókþryckjara Helga Helgasyni. ~ 166 s. 12°.„Þrír adrir Píslar-Sálmar, qvednir af ødrum.“ (sjá nr. 25), 158.-66. s.Prentuð voru 2000 eintök.
- 1841Fimmtíu Passíu-Sálmar, kvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknarpresti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. 25. Utgáfa. Seljast óinnbundnir 48 ß. reidu Silfurs. Videyar Klaustri, Prentadir á Forlag Sekret. O. M. Stephensens, 1841. ~ 166 s. 12°.„Þrír adrir Píslar-Sálmar, kvednir af ødrum.“ (sjá nr. 25), 158.-66. s.
- 1843 Í 4. útg. FlokkabókarFlokkabók […] Videyar Klaustri. Prentud á kostnad Sekretéra O. M. Stephensens, 1843.„Fimmtíu Passíu Sálmar, kvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknar- -presti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674.“ 81.-204. s.Passíusálmarnir standa hér eins og áður aðrir í röð á eftir Fæðingarsálmum sr. Gunnlaugs Snorrasonar.
- 1851Fimmtíu Passíu Sálmar, kvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknarpresti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. 27. útgáfa. Seljast óinnbundnir á 32 sk. silfurverds. Reykjavík 1851. Prentadir í prentsmidju landsins, á kostnad stiptunarinnar. ~ 192 s. 8°.„Þrír adrir Píslar-Sálmar, kvednir af ødrum.“ (sjá nr. 25), 185.-92. s.Þetta er fyrsta útgáfa af fimm sem birtust á vegum Landsprentsmiðjunnar.
- 1855Fimmtíu Passíu Sálmar, kvednir af Hallgrími Péturssyni, Sóknarpresti til Saurbæar á Hvalfjardarstrønd, frá 1651 til 1674. 28. útgáfa. Seljast óinnbundnir á 32 sk. silfurverds. Reykjavík 1855. Prentadir í prentsmidju Islands og á kostnad hennar, hjá E. Þórdarsyni. ~ 214, [1] s. 12°.„Þrír adrir Píslar-Sálmar, kvednir af ødrum.“ (sjá nr. 25), 205.-14. s.Á aftasta blaði er þessi aths.: „Þessi útgáfa Passíusálmanna er lesin saman við eina hina elstu útgáfu þeirra, sem prentuð var á Hólum í Hjaltadal 1751, og víða lagfærð eftir henni.“ Þó kemur hér nýtt frávik í texta sálmanna:XIX 1 Gyðingar höfðu af hatri fyrst
…………harðlega klagað Jesúm Krist
………..sem áður sagt er frá;
………..landsdómarinn gjörði að gá
………..glöggt hvað þýddi atburður sá. ………..Áður: … framburður sáFrá þessu textabrigði var ekki horfið fyrr en í útg. 1887.
Af þessari útgáfu voru prentuð 2000 eintök. - 1858Fimmtíu Passíu-Sálmar, kvednir af Hallgrími Péturssyni, sóknarpresti til Saurbæjar á Hvalfjardar strønd frá 1651 til 1674. 29. útgáfa. Seljast óinnbundnir á 32 sk. silfurverds. Reykjavík 1858. Prentadir í prentsmidju Islands og á kostnad hennar hjá E. Þórdarsyni. ~ 208 s. 8°.„Formáli auctoris. Gudhræddum lesara: heilsan!“ 3.-4. s.; „Þrír adrir Píslar-sálmar, kvednir af ødrum.“ (sjá nr. 25), 177.-85. s.; „Eptirmáli Hálfdáns Einarssonar, með orðamun, prentaður eptir 16. útgáfu passíusálmanna, Hólum 1780.“ 187.-208. s.; „Leiðréttíng.“ 208. s.Talið hefur verið að Jón Þorkelsson, síðar rektor, hafi fjallað um þessa útgáfu þótt hans sé ekki við getið. Hún fylgir að verulegu leyti útgáfu Hálfdanar Einarssonar 1780.
Þetta er síðasta útgáfa Passíusálmanna sem sett er með brotaletri, en athygli vekur að eftirmáli og orðamunur Hálfdanar Einarssonar aftast í bókinni er þó með latínuletri.
Línur eru fylltar eins og áður; hér er hins vegar tekin upp sú regla að hafa stóran staf í upphafi hverrar hendingar, og var svo gert í næstu fjórum útgáfum.
Útgáfan var gerð á tvenns konar pappír, 400 eintök á betri pappír, en 1600 á lakari pappír. - 1866Fimmtíu Passíu-sálmar, kveðnir af Hallgrími Péturssyni, sóknarpresti til Saurbæjar á Hvalfjarðarströnd frá 1651 til 1674. 30. útgáfa. Reykjavík 1866. Á kostnað prentsmiðju Íslands, prentaðir af Einari Þórðarsyni. ~ 176 s. 8°.„Formáli auctoris. Guðhræddum lesara: heilsan!“ 3.-4. s.; „Þrír aðrir Píslar-sálmar, kveðnir af öðrum.“ (sjá nr. 25), 150.-56. s.; „Eptirmáli Hálfdáns Einarssonar, með orðamun, prentaður eptir 16. útgáfu passíusálmanna, Hólum 1780.“ 157.-76. s.Þetta er fyrsta prentun sálmanna með latínuletri; að öðru leyti er þessi útgáfa með sama hætti og hin næsta á undan (línur m.a. fylltar, en stór stafur í upphafi hverrar hendingar), nema hvað ritningartexti er hér skáletraður, en var þar feitletraður.
- 1876Fimmtíu Passíu-sálmar, kveðnir af Hallgrími Péturssyni, sóknarpresti til Saurbæjar á Hvalfjarðarströnd frá 1651 til 1674. 31. útgáfa. Reykjavík 1876. Á kostnað prentsmiðju Íslands, prentaðir af Einari Þórðarsyni. ~ 204 s. 8°.„Formáli auctoris. Guðhræddum lesara: heilsan!“ 3.-4. s.; „Þrír aðrir Píslar-sálmar, kveðnir af öðrum.“ (sjá nr. 25), 193.-204. s.; „Kosta óinnbundnir 66 aura.“ 204. s.
- 1880Fimmtíu Passíu-sálmar, kveðnir af Hallgrími Péturssyni, sóknarpresti til Saurbæjar á Hvalfjarðarströnd frá 1651 til 1674. 32. útgáfa. Reykjavík 1880. Prentaðir hjá Einari Þórðarsyni, á hans kostnað. ~ 205, [1] s. 8°.„Formáli auctoris. Guðhræddum lesara: heilsan!“ 3.-4. s.; „Þrír aðrir Píslar-Sálmar kveðnir af öðrum.“ (sjá nr. 25), 193.-205. s.; „Kosta óinnbundnir 66 aura.“ [206.] s.Einar Þórðarson prentari eignaðist Landsprentsmiðjuna í árslok 1879 og gaf nú Passíusálmana út tvisvar á eigin kostnað.
- 1884Fimmtíu Passíu-sálmar, kveðnir af Hallgrími Péturssyni, sóknarpresti til Saurbæjar á Hvalfjarðarströnd frá 1651 til 1674. 33. útgáfa. Reykjavík 1884. Prentaðir hjá Einari Þórðarsyni, á hans kostnað. ~ 127, [1] s. 8°.„Formáli auctoris. Guðhræddum lesara: heilsan!“ 3.-4. s.; „Þrír aðrir Píslar-Sálmar, kveðnir af öðrum.“ (sjá nr. 25), 121.-27. s.; „Kosta óinnbundnir 66 aura.“ [128.] s.Brot þessarar útgáfu er nokkru stærra en áður hafði verið á útgáfum sálmanna.
Þrír píslarsálmar fylgja hér Passíusálmunum í síðasta skipti. - 1887 Í Sálmum og kvæðum ISálmar og kvæði eftir Hallgrím Pétursson. I. Reykjavík, Sigurður Kristjánsson, 1887.„Historía pínunnar og dauðans drottins vors Jesú Kristí, …“ [titill eftir eiginhandarriti sr. Hallgríms], 3.-181. s.Hér er um að ræða heildarútgáfu á ljóðmælum skáldsins, öðrum en rímum, og bjó Grímur Thomsen hana til prentunar. Fremst í fyrra bindi er ritgerð Gríms um sr. Hallgrím, vii.-xxx. s.; í athugasemdum aftast í bindinu er sérstök umfjöllun um handrit Passíusálmanna, 373.-81. s., og „Yfirlit yfir prentanir sálmanna“, 381.-86. s. Þetta er í fyrsta sinn sem slík skrá birtist. Í hana vantar eina prentun, í sálmabók 1751, en annarri er ofaukið, 1791 (sjá 2. athugasemd aftan við þessa skrá); þannig kemst höfundur að réttri raun um það að hér í heildarútgáfunni sé 37. prentun sálmanna.
Þessi útgáfa var prentuð í nýrri prentsmiðju í eigu Sigfúsar Eymundssonar og mikið við hana haft. Hér eru sálmarnir ekki settir í fullum línum, heldur hver hending sér í línu, og hafði prentsnið þeirra aldrei fyrr verið með þeim hætti. Endursögn ritningartextans er hins vegar ekki auðkennd, og er þetta í fyrsta skipti síðan í 3. prentun sálmanna 1682 sem það er ekki gert.
Hér verða þau skil í útgáfusögu Passíusálmanna að þetta er í fyrsta skipti sem fylgt er eiginhandarritinu JS 337 4to, en það var þá nýlega komið í Landsbókasafn; útgefandi metur handritið meira en prenthefðina, öfugt við það sem Hálfdan Einarsson hafði gert á sínum tíma (sjá nr. 19). Því er versið XV 13 ekki í þessari útgáfu.
Þess má geta að hér er eftirfarandi hending prentuð þannig:XXII 4 Góð minning enga gerir stoðeins og stendur í handritinu, en hafði ætíð í fyrri prentunum sálmanna verið:
………..Góð meining enga gerir stoð– og lifir þannig sem orðskviður; þetta textabrigði hefur smeygt sér inn í tvær yngri útgáfur (nr. 50 og 52), en aðrar seinni útgáfur fylgja hér texta handritsins. Einkennilegt er að Hálfdan Einarsson getur ekki um þennan orðamun í textasamanburði sínum; ef til vill hefur hann metið það svo að hér væri ritvilla í handritinu. Sr. Vigfús í Hítardal greinir ekki heldur orðamun hér, og má helst af því ætla að staðið hafi ‘meining’ í því glataða eiginhandarriti sem hann hafði undir höndum (sjá nr. 19).
Í formála þessarar útgáfu (xxiv.-xxvi. s.) er prentuð afbrigðileg gerð 23. sálms, með breyttum bragarhætti, sem varðveitt er í Landsbókasafni í ÍBR 133 8vo, handriti frá 1669. - 1890Fimmtíu Passíusálmar, eptir Hallgrím Pétursson sóknarprest að Saurbæ á Hvalfjarðarströnd 1651-1674. Þrítugasta og áttunda útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja. 1890. ~ 151 s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ 3.-4. s.; „Viðbætir. Útfararsálmur.“ (Allt eins og blómstrið eina), 139.-41. s.; „Eptirmáli útgefandans.“ 142.-51. s.
Björn Jónsson ritstjóri stóð að þessari athyglisverðu útgáfu, en hún var hin fyrsta af níu sem komu á vegum Ísafoldar á rúmlega fimmtíu árum (sjá hér nr. 39-41, 43, 45, 47, 50 og 52).Sálmarnir eru prentaðir eftir JS 337 4to; versinu XV 13 er aukið í textann, en haft innan hornklofa þar sem það er ekki í handritinu. Útgefandi kemst svo að orði um handritið í Landsbókasafni að það megi „með sanni kalla einhvern hinn mesta kjörgrip er safnið á“ og greinir frá því að Jóni Sigurðssyni hafi á sínum tíma verið boðið hátt verð fyrir handritið til handa Bretasafni í Lundúnum.
Útgefandi ræðir um meðferð sálmatextans í fyrri útgáfum og leggur áherslu á þá breytingu er orðið hafi með útgáfunni 1887 þegar eiginhandarritinu JS 337 4to var fyrst fylgt. „Allar hinar 36 útgáfurnar … eru meira eða minna afbakaðar,“ stendur þar með breyttu letri. Þá tilgreinir hann 129 textastaði í útg. 1884, þar sem henni og eiginhandarritinu ber á milli, og kallar það ‘afbakanir’. Við samanburð kemur þó í ljós að 111 þessara frávika í útg. 1884 má rekja allt til fyrstu prentunar sálmanna sem hefur að sínu leyti sjálfstætt gildi þar sem gera má ráð fyrir að eiginhandarrit sé að baki henni og önnur prentun með óbreyttum texta kom út meðan sr. Hallgrímur lifði.
Í þessari útgáfu og hinni næstu er ritningartexti í sálmunum skáletraður og línur aftur fylltar, en hafður stór stafur í upphafi hverrar hendingar.
Um píslarsálmana þrjá, sem prentaðir höfðu verið í flestum Passíusálmaútgáfum á 19. öld og hér er sleppt, segir útgefandi: „Þeir eru þessu meistaraverki H.P. allsendis óviðkomandi og ólíkir, enda munu þeir mjög óvíða og sjaldan sem aldrei um hönd hafðir.“ - 1896Fimmtíu Passíusálmar eptir Hallgrím Pétursson. Fertugasta útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1896. ~ 131, [1] s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ 3.-4. s.; „Aths.“ útgefanda, [132.] s.Útgefandi, Björn Jónsson, ritar stutta athugasemd í bókarlok. Hann gerir tilraun til þess að leiðrétta útgáfutölu sálmanna og ber fyrir sig rit Willards Fiske: Bibliographical Notices (V, 1890). Þar er bætt úr vöntuninni í skrá Gríms Thomsen 1887, en einnig tekin upp villa úr henni sem gerð er grein fyrir í 2. athugasemd aftan við þessa skrá. Þess vegna verður nú útgáfutalan of há.
Úr athugasemd útgefanda:
Svo hefir og hr. dómkirkjuorganisti Jónas Helgason gert útgefandanum þann greiða að setja nú tíðkanlega lagboða við alla sálmana í stað hinna eldri sem ekki var framar nein leiðbeining í til að syngja þá með réttum lögum, og eru tölurnar aftan við lagboðana tilvísanir í hina 4-rödduðu Kirkjusöngsbók hans.
Hinir nýju lagboðar mæltust misjafnlega fyrir, og má gleggst marka það af útgáfu Jónasar Jónssonar 1906-07 (sjá nr. 42). Sr. Bjarni Þorsteinsson, sem birti safn gamalla Passíusálmalaga í Íslenskum þjóðlögum, Kh. 1906-09, getur þar eins heimildarmanna sinna og segir þannig frá orðaskiptum við hann: „Einu sinni er hann kom til mín fékk ég honum eina af síðustu útgáfum sálmanna og bað hann að raula fyrir mig eitthvað af lögunum sem ég tók til. En hann kvað nei við. Og hvers vegna? Hann kvaðst ekki vilja þessa útgáfu. Til þess að vera viss um að geta byrjað lögin án langrar umhugsunar og náð þeim réttum og blandað þeim ekki saman kvað hann sér nauðsynlegt að hafa einmitt þá útgáfuna … sem hann hefði sungið á í heimahúsum um marga áratugi.“ - 1897Fimmtiu Passíusálmar eptir Hallgrím Petursson. Fertugasta og fyrsta útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1897. ~ 224 s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ 3.-4. s.; „Eptirmáli útgef.“ 217.-24. s.Í eftirmála minnir útgefandi, Björn Jónsson, á textasamanburðinn í útgáfu Hálfdanar Einarssonar 1780, einkum samanburð eiginhandarritanna tveggja og birtir nokkurn hluta af orðamun þeirra.Hér eru sálmarnir prentaðir öðru sinni þannig að hver hending er sér í línu (áður í útg. 1887), og þess vegna eru fleiri síður í bókinni en ella.
„Ritningarorðin í sálmunum (píslarsagan) eru ekki prentuð með breyttu letri, skáletri, eins og tíðkast hefir, þó með allmikilli ónákvæmni, heldur eru þau aðeins auðkennd með tilvitnunarmerki (» «) fyrir og eftir.“ Var þessi háttur hafður í næstu fjórum útgáfum Ísafoldar, nr. 41, 43, 45 og 47.
Lagboðar eru eins og í síðustu útg. eftir Jónas Helgason og vísað í Kirkjusöngsbók hans.
Í sumum eintökum þessarar útgáfu er heiti Passíusálmanna á titilsíðu með rauðu letri og rauður strikarammi um allar síður. - 1900Fimtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og önnur útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1900. ~ 134, [1] s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ [135.] s.
Útgáfan er með ummerkjum Björns Jónssonar þótt hans sé hvergi við getið.
Prentað er aftur í fullum línum og hver hending mörkuð með stórum upphafsstaf. - 1906-07Passíusálmar með fjórum röddum fyrir Orgel og Harmoníum. Útgefandi: Jónas Jónsson. Reykjavík, Prentsmiðja D. Östlunds, 1906-1907. ~ [4], iii, [1], 134, [1] s. 8°.„Til lesarans“ eftir Jónas Jónsson, dags. 28. maí 1907, i.-iii. s.; „Agnus Dei.“ [iv.] s.; „Viðbót.“ Önnur lög við 23., 37. og 41. sálm, 127.-29. s.; „Um uppruna lagboðanna.“ Eftir útgef., 130.-34. s.; „Leiðréttingar.“ [135.] s.Í ávarpi Til lesarans kemur berlega fram að með birtingu sálmalaganna er verið að bregðast við því að í þremur síðustu útgáfum Björns Jónssonar höfðu verið settir nýir lagboðar við sálmana; um þetta kemst útgefandi svo að orði: „Orsök til þessarar útgáfu er sú að mér eins og fleirum þótti illa farið er í hinum síðustu útgáfum sálmanna var gersamlega breytt lagboðunum og þeir svo smekklaust valdir sumstaðar. … Við marga eru og valin önnur lög en þeir upphaflega eru ortir undir.“ Útgefandi lýsir áhuga sínum á því að halda við gömlum kirkjusöng, enda vísar hann til norrænnar hreyfingar um það efni.
Meginhluti sálmanna, sá hluti sem ekki er felldur í nótnaform, er prentaður í tveimur dálkum og hver hending sér í línu. Vers eru tölusett og endursögn ritningartexta skáletruð.
Hér eru nótur við alla sálmana, 43 lög (21=9, 22=2, 39=6, 40=27, 42=29, 43=14, 45=2) með fjórum röddum fyrir orgel og harmóníum. Lögin eru flest hin sömu og sr. Hallgrímur vísar til í eiginhandarritinu.
Áður höfðu verið prentaðar nótur fyrir einraddaðan söng við 1., 32. og 50. sálm í útg. 1690 og við 1. og 50. sálm (önnur lög) í útg. 1704.
Um svipað leyti og þessi útgáfa birtist komu Passíusálmalög í riti sr. Bjarna Þorsteinssonar, Íslenskum þjóðlögum, Kh. 1906-09 (‘Gömlu lögin við Passíusálmana’, 724.-63. s.), og rúmlega fimmtíu árum síðar voru gefin út Passíusálmalög sem Sigurður Þórðarson söngstjóri safnaði: Sálmalög, Rv. 1960. - 1907Fimtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og þriðja útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1907. ~ 136 s. 8°.„Guðhræddum lesara: heilsun!“ 3.-4. s.Útgáfu Jónasar Jónssonar hefur verið sleppt úr útgáfuröðinni.
Jónas hefur hins vegar haft þau áhrif með útgáfu sinni að lagboðar eru hér færðir til samræmis við hana, og því er haldið að mestu í síðari Ísafoldarútgáfum. - 1915 Í sálmabók vestanhafsSálmabók og helgisiða-reglur Hins evangeliska lúterska kirkjufélags Íslendinga í Vesturheimi. Winnipeg, á kostnað Kirkjufélagsins, 1915.
„Passíusálmar.“ 306.-469. s.; „Ávarp frá höfundi Passíusálmanna. Guðhræddum lesara heilsun!“ 470. s.Í þessari sálmabók og þremur síðari prentunum hennar (hér nr. 46, 51 og 58) eru Passíusálmarnir felldir inn í tölusetningu annarra sálma og hafa þar nr. 323-72.
Ritningartexti er skáletraður. - 1917Fimtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og fjórða útgáfa. Reykjavík, Ísafold – Ólafur Björnsson, 1917. ~ 136 s. 8°.
„Guðhræddum lesara: heilsun!“ 3.-4. s.Í þessari og síðari Ísafoldarútgáfum er prentun í sálmabók vestanhafs ekki látin hafa nein áhrif á útgáfutöluna. - 1918 Í sálmabók vestanhafsSálmabók og helgisiða-reglur Hins evangeliska lúterska kirkjufélags Íslendinga í Vesturheimi. Önnur prentun. Winnipeg, á kostnað Kirkjufélagsins, 1918.„Passíusálmar.“ 306.-469. s.; „Ávarp frá höfundi Passíusálmanna. Guðhræddum lesara heilsun!“ 470. s.
- 1920Fimtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og fimta útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1920. ~ 214 s. 12°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ 3.-4. s.Línuskil eru milli hendinga, og hér eftir er það svo í öllum prentunum sálmanna nema einni (nr. 59).
- 1924Passíusálmar Hallgríms Pjeturssonar. Gefnir út eftir eiginhandriti höfundarins, tvö hundruð og fimtíu árum eftir lát hans. Hið íslenska fræðafjelag í Kaupmannahöfn gaf út. Finnur Jónsson bjó til prentunar. Kaupmannahöfn, í prentsmiðju S. L. Möllers, 1924. ~ xxx, 234 s. 8°.Á kápu: „Minningarútgáfa 27. október 1674-1924“. – „Formáli.“ Eftir Finn Jónsson, iii.-xxx. s.; „Vm daudanz ovissann tijma.“ 161.-64. s.; „Vm fallvallt heimsinz lan.“ 164.-67. s.; „Viðauki.“ Tileinkun skáldsins til Helgu Árnadóttur og Kristínar Jónsdóttur (sjá nr. 9, 10, 12, 14 og 16), 168.-73. s.; „Heimildir þær, er Hallgrímur Pjetursson notaði við passíusálmana.“ Eftir Arne Møller, 174.-234. s.; „Leiðrjettíngar.“ 234. s.Hér er prentaður stafréttur texti eftir eiginhandarriti sr. Hallgríms í Landsbókasafni; versið XV 13 fylgir því ekki. Orðamunur er greindur neðanmáls bæði úr frumprentun sálmanna og samkvæmt upptekt Hálfdanar Einarssonar á textasamanburði sr. Vigfúsar Jónssonar (sjá útg. 1780 nr. 19 að framan). Eftir texta þessarar útgáfu hafa allar síðari útgáfur sálmanna verið gerðar, nema hvað versinu XV 13 hefur oftast verið aukið í samkvæmt prenthefðinni, stundum innan hornklofa.
Skriftarlag eiginhandarritsins er sýnt í útgáfunni með þeim hætti að fljótaskrift er táknuð með beinu letri, en settletur með skáletri. - 1928Passíusálmar Hallgríms Pjeturssonar. Gefnir út samhljóða vísindaútgáfu Hins íslenzka fræðafjelags í Kaupmannahöfn 1924. Rvík, Bókaverzlunin Emaus, 1928. ~ 219, [1] s. 8°.„Guðhræddum lesara: Heilsun.“ 5. s.; „Leiðrjettingar:“ [220.] s.Versinu XV 13 er sleppt eins og í stafréttu útgáfunni sem hér er farið eftir.
Ritningartexti er skáletraður, og er þetta síðasta útgáfa sálmanna þar sem hann er auðkenndur sérstaklega; slíku bregður að vísu fyrir í tveimur yngri prentunum hinnar vestur-íslensku sálmabókar (nr. 51 og 58) og einni ljósprentun (nr. 56), en þar er aðeins um að ræða auðkenni eldri frumprentana. - 1929Fimmtíu Passíusálmar. Eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og áttunda útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1929. ~ 224 s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun!“ 3.-4. s.
- 1934 Hluti sálmannaBarnavers úr Passíusálmunum. Valið hefir Árni Sigurðsson fríkirkjuprestur. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1934. ~ 138 s., leiðréttingarmiði. 16°.„Formáli“ eftir sr. Árna Sigurðsson, 5.-8. s.; „Viðauki“ (Allt eins og blómstrið eina, Heilræðavísur, Varhygð), 135.-38. s.
- 1938 Í sálmabók vestanhafsSálmabók og helgisiða-reglur Hins evangeliska lúterska kirkjufélags Íslendinga í Vesturheimi. Þriðja prentun. Winnipeg, á kostnað Kirkjufélagsins, 1938.„Passíusálmar.“ 306.-469. s.; „Ávarp frá höfundi Passíusálmanna. Guðhræddum lesara heilsun!“ 470. s.
- 1942Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Fertugasta og níunda útgáfa. Reykjavík, Ísafoldarprentsmiðja, 1942. ~ 238 s. 8°.
„Guðhræddum lesara: Heilsun!“ 3.-4. s. - 1943Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. 52. útgáfa. [Reykjavík], Tónlistarfélagið, 1943. ~ xxiv, 245, [2] s. 8°.„Formáli“ eftir Sigurbjörn Einarsson, vii.-xxiv. s.; „Guðhræddum lesara: Heilsun!“ 5. s.Þetta er viðhafnarútgáfa í stóru broti, prentflötur mynda 20×15,5 sm, gerð í eitt þúsund tölusettum eintökum til ágóða fyrir byggingarsjóð tónlistarhallar í Reykjavík.
Í bókinni eru 20 heilsíðumyndir eftir Albrecht Dürer og síðuskraut eftir Ásgeir Júlíusson. Á s. xxi er mynd af upphafi sálmanna í eiginhandarriti sr. Hallgríms.
Vers eru ekki tölusett. - 1944 Í HallgrímsljóðumHallgrímsljóð. Sálmar og kvæði eftir séra Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Leiftur, 1944.„Passíusálmar“, 7.-224. s.Freysteinn Gunnarsson sá um þessa útgáfu.
Hér er lagboðum sleppt, og er þetta fyrsta prentun sálmanna þar sem það er gert; síðar er þeim sleppt í viðhafnarútgáfunni 1960, útgáfu Helga Skúla Kjartanssonar 1977 og endurprentunum þeirra beggja.
Vers í sálmunum eru ekki tölusett. - 1944Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. 54. útgáfa. [Reykjavík], Helgafell, 1944. ~ 229 s. 8°.„Guðhræddum lesara: Heilsun!“ 7. s.Þessi útgáfa er prentuð með sama sátri og útgáfa Tónlistarfélagsins ári fyrr (nr. 53), en formáli og myndaefni allt fellt niður.
- 1944Passíusálmar með fjórum röddum fyrir Orgel og Harmoníum. Útgefandi: Jónas Jónsson. Reykjavík, Prentsmiðja D. Östlunds, 1906-1907. ~ [4], iii, [1], 134, [1] s. 8°.Ljósprentað eftir útg. 1906-07 (nr. 42 að framan), en á fortitilsíðu er aukið við forlagsmerki Víkingsútgáfunnar og orðunum „Ljósprentað í Lithoprent 1944“.
- 1946HISTORIA | Pijnunnar Og daudanz Drottens vors Jesu | Christi […]. [Reykjavík], Lithoprent, 1946. ~ [103] s. 4°.„Nokkur orð um handritið“ eftir Pál Eggert Ólason, [97.-102.] s.Ljósprentun eiginhandarritsins JS 337 4to, án annars titilblaðs en þess sem í handritinu er.
Í ritgerð sinni rekur Páll Eggert Ólason feril handritsins og hafði áður gert það í tveimur greinum í Skírni 1927 og 1939. - 1946 Í sálmabók vestanhafsSálmabók og helgisiða-reglur Hins evangeliska lúterska kirkjufélags Íslendinga í Vesturheimi. Fjórða prentun. Winnipeg, á kostnað Kirkjufélagsins, 1946.„Passíusálmar.“ 306.-469. s.; „Ávarp frá höfundi Passíusálmanna. Guðhræddum lesara heilsun!“ 470. s.
- 1947 Í riti Magnúsar Jónssonar: Hallgrímur Pétursson, æfi hans og starf IIHallgrímur Pétursson. Æfi hans og starf. Eftir Magnús Jónsson. II. Reykjavík, Leiftur, 1947.„Passíusálmarnir athugaðir“, 28.-172. s.Hér er texti sálmanna felldur inn í umfjöllun um þá. Höfundur ritar í tveimur bindum um sr. Hallgrím og verk hans. Hann fer yfir Passíusálmana einn af öðrum og ræðir um hvern sálm fast á eftir texta hans. Í prentun sálmanna eru línur fylltar eins og í meginmáli bókarinnar, en stór stafur hafður í upphafi hverrar hendingar. Höfundur gerir margvíslegar athuganir og greiningu á efnismeðferð, skáldskapartökum og boðun skáldsins í sálmunum. Auk þess er rætt í sérstökum köflum um það hvernig sálmarnir séu til orðnir, enn fremur um handrit þeirra og útgáfur. Höfundur telur prentun sálmanna í riti sínu vera hina sextugustu (sjá 2. athugasemd aftan við þessa skrá).
Hér eru m.a. prentaðar báðar gerðir 23. sálms (sjá útg. 1887 nr. 37 að framan). - 1947Passíusálmar. Ný útgáfa eftir handriti höfundar. Reykjavík, Bókagerðin Lilja, 1947. ~ 216 s. 16°.„Guðhræddum lesara: Heilsun.“ 5.-6. s.; „Efnisyfirlit“, fyrirsagnir og upphafsorð, hvort tveggja í töluröð sálmanna, 212.-16. s.Sigurbjörn Einarsson sá um útgáfuna, en hans er ekki við getið.
Útgáfan er í litlu broti, strikarammi um texta á hverri síðu, 9,6 sm á hæð. Titilblöð eru tvö, hið fremra með titilsíðutexta úr eiginhandarriti sr. Hallgríms.
Bókagerðin Lilja gaf Passíusálmana út tvisvar, sjá einnig nr. 63. - 1950Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. Með orðalykli eftir Björn Magnússon. Reykjavík, Snæbjörn Jónsson, 1950. ~ xxiv, 413, [1] s. 8°.„Um orðalykilinn“ eftir Björn Magnússon, vii.-viii. s.; „Minningarorð“ eftir Jón Guðnason, ix.-xxiv. s.; „Um útgáfuna“, 3. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 4. s.; „Viðauki. Um dauðans óvissan tíma“, 205.-08. s.; „Orðalykill“, 209.-413. s.Vegna orðalykils sr. Björns Magnússonar er þetta einhver notadrýgsta útgáfa sálmanna sem gerð hefur verið. Í lyklinum, sem einungis hefur verið prentaður í þetta eina skipti, er unnt að fletta upp öllum nafnorðum, lýsingarorðum, töluorðum og sagnorðum (að undanskildum hjálparsögnum) sem fyrir koma í Passíusálmunum; uppflettiorðum er raðað í stafrófsröð og hvert þeirra tekið upp í samhengi eins oft og það kemur fyrir í sálmunum og vísað í vers hverju sinni.Orðalykillinn er gerður í minningu hjónanna Jóns Þorsteinssonar og Sesselju Jónsdóttur á Kalastöðum, foreldra Snæbjarnar Jónssonar bóksala, og minningarorð sr. Jóns Guðnasonar eru um þau hjón.
- 1951Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. Reykjavík, Leiftur, 1951. ~ 272 s. 16°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-7. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-72. s.Þetta er hin fyrsta af sjö útgáfum Leifturs sem komu á þrjátíu árum (sjá nr. 64, 67-69, 73 og 74), ýmist í átta eða sextán blaða broti. Þetta er minni gerðin, hæð leturflatar 10,1 sm.
- 1957Passíusálmar. 64. útgáfa með skrá um ritningarstaði. Reykjavík, Bókagerðin Lilja, 1957. ~ 221 s. 16°.„Guðhræddum lesara: Heilsun.“ 5.-6. s.; „Tilvitnanir í Ritninguna“, þ.e. ritningarstaði utan Píslarsögunnar sem vitnað er til í sálmunum, raðað eftir sálmum, 212.-15. s.; „Efnisyfirlit“, fyrirsagnir og upphafsorð, hvort tveggja í töluröð sálmanna, 216.-21. s.Útgáfan er með sama sniði og fyrri útgáfa Bókagerðarinnar Lilju, sjá nr. 60, nema hvað tilvísunum til ritningarstaða er aukið hér við; biblíuvísanir með þessum hætti höfðu aðeins fylgt sálmunum einu sinni áður, í útg. 1704, en þær koma þó einnig fram í ritgerð eftir Arne Møller um heimildir sr. Hallgríms í útg. 1924.
- 195?Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. [Reykjavík, Leiftur, 195?]. ~ 272 s. 16°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-72. s.Þessi útgáfa er afar lík útg. Leifturs 1951 (nr. 62), en titillína efst á síðum er þó felld niður; titilsíða er ný og á henni krossfestingarmynd eftir Eirík Smith listmálara. Útgáfan er frá árunum upp úr 1955, en útgáfuár að öðru leyti óþekkt.
- 1960Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1960. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Viðhafnarútgáfa í tilefni af því að 300 ár voru liðin „síðan Passíusálmarnir lögðu af stað frá Saurbæ“ er sr. Hallgrímur sendi þá nokkrum vinum sínum í handriti.
Hörður Ágústsson réð prentsniði bókarinnar. Hún er í stóru broti, mesta stærð leturflatar 23×15,5 sm. Á 9. s. er mynd af fyrstu textasíðu í handritinu JS 337 4to.
Vers eru ótölusett og þeim skipað tvídálka á síðu.
Um myndir Barböru Árnason segir Sigurbjörn Einarsson bp í formála: „Það er fyrsta passía í myndum sem vér höfum eignast, en hitt er þó meira, að hún er gerð af frábærri list. Myndir frú Barböru munu jafnan taldar meðal merkustu tíðinda á ferli Passíusálmanna.“
Þessi viðhafnarútgáfa Menningarsjóðs með myndum Barböru Árnason hefur verið endurprentuð sex sinnum (sjá nr. 66, 70, 71, 75, 76 og 79). - 1961Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1961. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er fyrsta endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960.
- 1968Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Prentsmiðjan Leiftur, 1968. ~ 272 s. 16°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-72. s.
- 1971Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Prentsmiðjan Leiftur, 1971. ~ 271 s. 8°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-71. s.Þetta er stærri gerð Leiftursútgáfna (sjá nr. 62), hæð leturflatar 14,3 sm.
- 1973Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Prentsmiðjan Leiftur, 1973. ~ 272 s. 16°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-72. s.
- 1974Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1974. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er önnur endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960.
- 1977Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1977. ~ 209 s. 4°.
Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er þriðja endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960. - 1977Passíusálmar. 70. prentun. Útgáfu annaðist Helgi Skúli Kjartansson. [Reykjavík], Stafafell, 1977. ~ 285 s. 8°.„Inngangur“, 5.-14. s.; „Um útgáfuna“, 14.-16. s.; „Guðhrædd- um lesara heilsun“, 17.-18. s.; „Um dauðans óvissan tíma“, 280.-85. s.Bókin er í lágu átta blaða broti, hæð leturflatar 10,3 sm. Teikning á bandi og titilblaði er eftir Bjarna Jónsson. Undir ávarpi sr. Hallgríms er mynd af nafnriti hans.Í þessari útgáfu og síðari prentunum hennar (sjá nr. 77, 81 og 82, enn fr. 78) er farið nær textanum í eiginhandarriti skáldsins en í ýmsum fyrri lesútgáfum og haldið orðmyndum sem löngum hafa verið samræmdar.
- 1980Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Prentsmiðjan Leiftur, 1980. ~ 271 s. 8°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-71. s.
- 1981Fimmtíu Passíusálmar eftir Hallgrím Pétursson. Reykjavík, Prentsmiðjan Leiftur, 1981. ~ 272 s. 16°.„Efnisyfirlit“, fyrirsagnir sálmanna, 5.-8. s.; „Guðhræddum lesara heilsun.“ 9.-10. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 246.-72. s.
- 1982Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1982. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er fjórða endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960.
- 1985Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1985. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er fimmta endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960.
- 1987Passíusálmar. 71. prentun. Útgáfu annaðist Helgi Skúli Kjartansson. [Akranesi], Hörpuútgáfan, 1987. ~ 285 s. 8°.„Inngangur“, 5.-14. s.; „Um útgáfuna“, 14.-16. s.; „Guðhrædd- um lesara heilsun“, 17.-18. s.; „Um dauðans óvissan tíma“, 280.-85. s.Þetta er óbreytt endurprentun útgáfunnar 1977 (nr. 72).
- 1988Passíusálmar. 78. prentun. [Reykjavík], Almenna bókafélagið; [Akranesi], Hörpuútgáfan, 1988. ~ 261 s. 8°.„Guðhræddum lesara heilsun“, 5. s.; „Um dauðans óvissan tíma“, 251.-55. s.; „Frá útgefendum“, 257. s.; „Efnisyfirlit“, heiti sálmanna í töluröð, 259.-61. s.Texti þessarar útg. fylgir útgáfu Helga Skúla Kjartanssonar 1977 (nr. 72).
Guðjón Ingi Hauksson gerði bókarskraut. - 1990Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. 50 teikningar eftir Barböru Árnason. Reykjavík, Menningarsjóður, 1990. ~ 209 s. 4°.Formáli eftir Sigurbjörn Einarsson, 7. s.; „Guðhræddum lesara, heilsun“, 8. s.Þetta er sjötta endurprentun viðhafnarútgáfunnar 1960.
- 1991
Passíusálmar Hallgríms Péturssonar. Með píslarsögunni, orðaskýringum, skrá um ritningarstaði, upphöf allra versa og um allar prentanir Passíusálma. Sigurbjörn Einarsson sá um þessa útgáfu. 79. prentun. Reykjavík, Hallgrímskirkja, 1991. ~ 303 s. 8°.„Píslarsagan saman tekin úr guðspjöllunum“ í fimmtíu greinum sem svara hver til síns sálms, 5.-29. s.; „Orðaskýringar“, 259.-62. s.; „Tilvitnanir í Ritninguna“, 263.-66. s.; „Upphöf allra versa“ í stafrófsröð, 267.-94. s.; „Skrá um prentanir Passíusálmanna á íslensku“ eftir Ragnar Fjalar Lárusson, 295.-98. s.; „Útgáfur á erlendum málum“ eftir sama, 298.-99. s.; „Efnisyfirlit“, heiti sálmanna í töluröð, 301.-03. s.Mynd af sr. Hallgrími er á 6. s. - 1992Passíusálmar. 80. prentun. Útgáfu annaðist Helgi Skúli Kjartansson. [Akranesi], Hörpuútgáfan, 1992. ~ 285 s. 8°.„Inngangur“, 5.-14. s.; „Um útgáfuna“, 14.-16. s.; „Guðhræddum lesara heilsun“, 17.-18. s.; „Um dauðans óvissan tíma“, 280.-85. s.Þetta er óbreytt endurprentun útgáfunnar 1977 (nr. 72).
- 1995Passíusálmar. 82. prentun. Útgáfu annaðist Helgi Skúli Kjartansson. [Akranesi], Hörpuútgáfan, 1995. ~ 285 s. 8°.„Inngangur“, 5.-14. s.; „Um útgáfuna“, 14.-16. s.; „Guðhræddum lesara heilsun“, 17.-18. s.; „Um dauðans óvissan tíma“, 280.-85. s.Þetta er óbreytt endurprentun útgáfunnar 1977 (nr. 72).
- 1996Passíusálmar. Reykjavík, Landsbókasafn Íslands – Háskólabókasafn, 1996. ~ 240 s.
Athugasemdir
- Í skránni hér að framan er tekinn upp stafréttur texti af titilblaði hverrar útgáfu. Í hinum eldri útgáfum, fram til 1800, eru einnig sýnd línuskil á titilsíðu. Þar sem fyrir koma bönd er leyst úr þeim með skáletri. Í smáletursgrein er talið það efni sem fylgir sálmunum í hverri útgáfu, og þar er því einnig lýst hvernig Passíusálmunum er fyrir komið þar sem þeir hafa birst í sálmabókum.
- Í yfirliti yfir prentanir Passíusálmanna, sem Grímur Thomsen birti í Sálmum og kvæðum I, Rv. 1887, telur hann að þeir hafi verið prentaðir á Hólum 1791. Hvorki eru þekkt eintök með því ártali né önnur heimild um slíkt, og ekki er kunnugt hvað Grímur hefur haft fyrir sér í þessu efni. Þessi ‘útgáfa’ er talin í fáeinum yngri skrám og ruglar þar útgáfuröðina. Í Þjóðskjalasafni (pk. 7 í dönsku sendingunni 1928) er varðveitt greinargerð Sigurðar bps Stefánssonar, dags. 13. febr. 1796, um sölu Hólabóka það sem af var biskupstíð hans (frá 1789), og þar er engra Passíusálma getið. Má því telja staðfest að hugmyndir um þessa útgáfu séu byggðar á misskilningi.
- Á 330 árum hafa Passíusálmarnir verið prentaðir að meðaltali 25 sinnum á öld, og eru því fjögur ár að jafnaði milli prentana. Lengst hafa liðið 20 ár milli þess að sálmarnir væru prentaðir, 1800-1820, og einu sinni hafa þeir verið prentaðir þrisvar á sama ári, 1944. Tíð útgáfa Passíusálmanna hefur stundum verið skýrð með því að tíðkast hafi að leggja eintak þeirra í kistur látinna. Sennilega hefur dregið eitthvað úr þeim sið, en þó hefur síður en svo hægt á útgáfu sálmanna því að í útgáfu Landsbókasafns Íslands – Háskólabókasafns birtist tuttugasta og fimmta prentun þeirra á 50 árum og hin sjöunda á síðustu 10 árum.