Eftir Matthías Jochumsson

 

Hallgrímur Pétursson 
(Kveðið á 200 ára ártíð hans).

Atburð sé ég anda mínum nær,
aldir þó að liðnar séu tvær;
inn í dimmt og hrörlegt hús ég treð.
Hver er sá, sem stynur þar á beð?

Maðkur og ei maður sýnist sá;
sár og kaun og benjar holdið þjá,
blinda hvarma baða sollin tár,
berst og þýtur yfir höfði skjár.

Hár er þétt og hrokkið, hvítt og svart,
himinhvelft er ennið, stórt og bjart,
hvöss og skörp og skýrleg kinn og brún,
skrifað allt með helgri dularrún.

Hvílík ljóð! og hvílík bænarmál! –
Hver er þessi aðframkomna sál?
Hvílíkt þrek! og hvílík kröm og neyð!
hvílík trúarsókn í miðjum deyð!

Hver á þessi hvarmaljósin blind?
Hver er þessi Jesú píslarmynd?
Hver á þennan hása hrygluróm?
Hver fær þennan dapra skapadóm?

Hér er dánarbeður dýrðlegs manns,
Davíðs konungs þessa jökullands,
þjóðmærings, er háan hróður fann,
hetju ljóss, er tíu þúsund vann.

Hvað skal þá sú hryggilega raun?
Hvað? Eru þetta furstans sigurlaun?
Því er dimmt í þjóðhöfðingjans rann?
Því er engin hirð um slíkan mann?

Hér er guðlegt skáld, er svo vel söng,
að sólin skein í gegnum dauðans göng;
hér er ljós, er lýsti aldir tvær. –
Ljós! hví ertu þessum manni fjær?

Hér er skáld með Drottins dýrðarljóð,
djúp, svo djúp sem líf í heilli þjóð;
blíð – svo blíð, að heljarhúmið svart,
hvar sem stendur, verður engilbjart.

Æska, elli, menn og mjúklynd fljóð,
man nú enginn Hallgríms dýru ljóð –
ljóð, sem græða lík sem ólík sár,
– ljóð, sem þíða freðin voðatár?

Frá því barnið biður fyrsta sinn
blítt og rótt við sinnar móður kinn,
til þess gamall sofnar síðstu stund,
svala ljóð þau hverri hjartans und.

Komið nú með hjartnæm hryggðartár,
hreinsið þessi líkþrár fúasár. –
Nei! þess þarf ei. – Heimsins hjálp er sein,
hann sá yðar, þér of seint hans mein!

Sjáið skáld, er söng um Kristí kvöl;
köld sem jökull starir ásýnd föl.
Standið fjarri: allt er orðið hljótt,
eilíft, heilagt, fast og kyrrt og rótt.

Signað höfuð sorgarþyrna ber, –
sjá, nú þekkist hann, sem dáinn er.
Oftast fyrst á þessum þyrnikrans
þekkir fólkið tign síns bezta manns.

Heita, blíða, hrausta, djúpa sál,
heill sé þér við Guðs þíns dýrðarbál!
HIýtt við þér, er hani dauðans gól,
hefur ljómað Kristí andlits sól.

Langt með Pétri sástu kvalakvöld,
Kaífasar höll var sjálfs þín öld –
sama ambátt: hroka-hjátrú blind;
hjálpin sama: Jesú guðdómsmynd.

Heill þér, Guðsvin, heill með böl og raun!
Herrann sjálfur var þín sigurlaun.
Guðsmanns líf er sjaldan happ né hrós,
heldur tár og blóðug þyrnirós.

Trúarskáld, þér titrar helg og klökk
tveggja alda gróin ástarþökk;
niðjar Íslands munu minnast þín
meðan sól á kaldan jökul skín!

Úr Matthías Jochumsson, Íslenzk úrvalsrit (1945)